اسم های ایرانی همانند خیلی از واژگان مرسوم در زبان ایرانیان ریشه های متعدد دارند که اکثرا زبان های باستانی و با تاریخچه کهن هستند. زبانی های فارسی، اوستایی، پهلوی، ترکی، کردی، گیلکی، مازنی و … که پیش تر درباره این زبان ها و خیلی زبان های دیگر در وب سایت NameFarsi.com صحبت کردیم تا با ریشه زبانی خیلی از نام ها دقیق تر آشنا شویم.
برخی اسامی ایرانی ریشه دیلمی دارند لذا لازم دیدیم کمی درباره این زبان بدانیم.
همانطور که در لیست اسم های دختر و پسر در وبسایت NameFarsi.com مشاهده کردید، بسیاری از نام های ایرانی زیبا (اسم پسرانه و اسم دخترانه) ریشه اوستایی دارند. لذا در این قسمت کمی درباره این زبان باستانی ایرانی سخن می گوییم تا کمی اطلاعات درباره زبان اوستایی به دست آوریم.
اسم با ریشه اوستایی
همانطور که می دانید پیش از این هم در وبسایت نام فارسی علاوه بر معرفی نام های زیبای ایرانی به همراه معنی و ریشه دقیقشان، به معرفی خیلی از زبان های باستانی در سرزمین پارس (ایران قدیم) پرداختیم. زبان های باستانی و کهن مانند زبان آرامی، زبان عبری، زبان پهلوی، پارسی میانه و پارتی ، سانسکریت و …). خیلی از واژگان امروزی مورد استفاده ما ریشه در این زبان ها دارند.
زبان اوستایی از زبان های ایرانی باستان است. نسکها (=کتاب) اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان را به این زبان نوشتهاند. اوستایی هم ریشه با زبان سانسکریت و نزدیک به پارسی باستان است (که پیش از این درباره این زبان ها صحبت کرده ایم). تنها اثر به جا مانده از این زبان کتاب اوستا است. از مطالعهٔ اوستا بر میآید که دو گویش گوناگون از این زبان در اوستا به کار رفته است که یکی کهنهتر مینماید. نخستین لهجهٔ گاهانی است که سرودههای شخص زرتشت به آن است. به علاوه یسنهای (=نیایش ها، دعاها) ۳۵ تا ۴۱ (هفت هات) و نیز چهار دعا از یسن ۲۷ به این لهجه است. لهجهٔ پسینتر لهجهٔ سایر قسمتهای اوستای امروزی است. برگرفته از ویکی پدیا
خیلی از نام های ایرانی زیبا (اسم پسرانه و اسم دخترانه) ریشه سنسکریت دارند. لذا لازم دیدیم در وبسایت NameFarsi کمی درباره این زبان باستانی سخن بگوییم تا کمی اطلاعات درباره زبان سنسکریت به دست آوریم.
اسم با ریشه سنسکریت
همانطور که می دانید پیش از این هم در وبسایت نام فارسی علاوه بر معرفی نام های زیبای ایرانی به همراه معنی و ریشه دقیقشان، به معرفی خیلی از زبان های باستانی (زبان آرامی، زبان عبری، زبان پهلوی و …) که خیلی از واژگان امروزی مورد استفاده ما ریشه در این زبان ها دارند، پرداخته ایم.
زبان سنسکریت Sanskrit
زبان سنسکریت یا سانسکریت Sanskrit زبان باستانی مردم هندوستان و زبان دینی مذاهب هندوییسم، بودیسم و جاینیسم میباشد که از لحاظ زبانشناسی با پارسی باستان همریشه است.
واژهٔ سانسکریت از واژهٔ «سامسکَرْتَه» (خودساخته) مشتق شده و به معنی خودسازه است. این واژه بعدها معنی فرهنگی به خود گرفت و زبان سانکریت (سانسکریت واک) به معنی “زبان فرهنگ بالا” استفاده شد. هم چنین به این زبان اصطلاحاً دِوا باگا نیز گفته میشود که به معنی «زبان خدایان» است. ویکی پدیا
خاستگاه زبان سنسکریت
جالب است بدانید نظریه جدیدی معتقد است که زبان سانسکریت در منطقه فلات ایران شکل گرفته و جیرفت را از جایگاههای آن میدانند. این نظریه خیلی هم دور از ذهن نیست چرا که زبان سانسکریت ارتباط بسیار نزدیکی با زبان اوستایی و نزدیکی زیادی به زبان پارسی باستان دارد.
الفبای زبان سانسکریت
اگر درباره الفبای زبان سانسکریت کنجکاو هستید، اینجا را ببینید.
زبان پهلوی زبان کهن ایرانیان است در واقع دو زبان که در زمان های مختلف در ایران رواج داشته است را پهلوی می نامند. یکی زبان پارسی میانه، که زبان مورد استفاده ساسانیان بوده است و دیگری زبان پارتی، که زبان مورد استفاده اشکانیان بوده است. همانطور که در لیست اسم های ایرانی در وبسایت مشاهده نمودید خیلی از اسم های زیبای ایرانی همانند خیلی واژه ها ریشه پهلوی دارند. لذا بر آن شدیم تا کمی درباره زبان پهلوی، پارسی میانه و زبان پارتی صحبت کنیم.
زبان پارسی میانه
زبان پارسی میانه، زبان پارسیگ یا زبان پهلوی (ساسانی) یا پهلویک یا پهلوانیک نیای مستقیم زبان پارسی امروزی است. پهلوی در معنای عام و نه چندان دقیق به زبانها و مخصوصا خطهای رایج دورههای اشکانی و ساسانی اطلاق میشود و محدود به ایالات نبودهاست. پهلوی یا پارسی میانه شکلی از زبان پارسی است که واسطهٔ مستقیم میان پارسی باستان و پارسی امروزی است. به عبارت دیگر پارسی امروزی شکل تحولیافتهتر از خود زبان پارسی میانهاست. برای مثال کلیله و دمنه اثری به زبان پارسی میانه (پهلوی) بوده است.
زبان پارتی
زبان پارتی یا پهلوی اشکانی یا پهلوانیک از زبانهای ایرانی شمال غربی است. زبان پارتی منسوب به “پهلوه” که از صورت باستانی “پرثوه” آمدهاست که در اصل به سرزمین پارت اطلاق میشد. NameFarsi.com
اصطلاح زبان پهلوی را به اشتباه به دو زبان پارتی و پارسی میانه گفتهاند. در حالی که این دو، هر یک زبانهای مشخص و مستقلی بوده دارای دستور زبان، واژگان و خط و شیوهٔ نگارش کاملاً متفاوتی هستند. زبان پارسی منسوب به “پارسه” از ایالت پارس و پارتی منسوب به “پرثوه” از ایالت پارت میباشد.
تبادل نظر درباره اسم