اسم های شاهنامه

اسم های شاهنامه

اسامی شاهنامه ای

اسم های دختر و پسر از کتاب شاهنامه فردوسی

زیباترین اسم های اصیل ایرانی پارسی و زرتشتی

بسیاری از ایرانیان و چه بسا فارسی زبانان عزیز سراسر دنیا، به دنبال اسم های شاهنامه ای برای فرزند خود هستند. با اینکه بسیاری از اسامی کتاب شاهنامه فردوسی نام های اصیل ایرانی، با ریشه باستانی زرتشتی (اوستایی) هستند اما چون متاسفانه به گوش خیلی از ایرانیان امروزی نا آشنا هستند، از سوی برخی عزیزان، اسم جدید شاهنامه ای هم نامیده می شوند.

در این یک دهه فعالیت وبسایت نام‌فارسی به کرات زمانی صحبت از نام های ایرانی اصیل و در واقع اسامی پارسی دختر و پسر می شود، زمانی که تاریخچه آن نام ها را نگاه می کنیم ردی از شاهنامه، کتاب فاخر فردوسی گرانقدر را می بینیم. کتاب ارزشمندی که خیلی ها آن را اولین کتاب در سبک اسطوره ای حماسی در دنیا می دانند. علاوه بر این خیلی ها معتقدند اگر امروزه ما فارسی صحبت می کنیم دلیلش وجود کتاب شاهنامه است. گرچه زبانمان در طول تاریخ دستخوش تغییرات بسیار شده است. اما هنوز بسیاری از واژگان مان (شامل اسم پسر و دختر) پارسی اصیل هستند و بی شک به دلیل وجود شاهنامه است.

Shahnameh Names
اسم های شاهنامه Shahnameh Names

همانطور که گفتیم، خیلی از دوستان گرامی فارسی زبان در سراسر دنیا (ساکنین ایران، افغانستان، تاجیکستان و ایرانیان و پارسی زبانان سراسر دنیا) به دنبال اسم های شاهنامه ای هستند. نام های اصیل ایرانی که ریشه در ایران باستان دارند و اکثرا ریشه اوستایی دارند و اسم اوستایی محسوب می شوند. تا برای فرزند خود، اسم دختر و پسر شاهنامه ای انتخاب نمایند. در ادامه لیست کامل اسامی شاهنامه ای اصیل و جدید را به همراه معنی و تاریخچه اسم ها قرار داده ایم:

اسامی شاهنامه ای Names of Shahnameh

گرشاسپ: پهلوان سیستانی از نژاد نیرم و پدر نریمان.

نریمان: پهلوان زمان منوچهر و نیای رستم.

سام: فرزند نریمان.

زال (دستان) و پرنگ: فرزندان سام.

رودابه: همسر زال و دختر سیندخت و مهراب کابلی.

رستم، زواره، شغاد: فرزندان زال. رستم قهرمان و شخصیت اصلی کتاب شاهنامه. درباره رستم بیشتر بدانید: رستم.

تهمینه: دختر شاه سمنگان، همسر رستم و مادر سهراب.

سهراب، فرامرز، آزادمرد، جهانگیر، بانوگشسب و زربانو: فرزندان رستم.

آذربرزین و گیسیابانو: فرزندان فرامرز.

برزو: فرزند سهراب.

شهریار: فرزند برزو.

پدرام: نواده سهراب.

کیومرث: نخستین انسان و نخستین پادشاه ایران.

سیامک: پسر و پادشاه بعد از کیومرث.

هوشنگ: پسر و پادشاه بعد از کیومرث.

تاژ و اشو داد فرزندان دیگر کیومرث.

طهمورث: پسر و پادشاه بعد از هوشنگ.

مهرناز: نام خواهر کیکاووس پادشاه کیانی و همسر رستم پهلوان شاهنامه.

جمشید: پسر و پادشاه بعد از طهمورث.

پری چهر (پریچهیر): همسر جمشید.

شهرناز و ارنواز: نام دختران جمشید و همسران فریدون.

رهام نام پسر گودرز، پهلوان ایرانی در زمان کیکاووس پادشاه کیانی است. رهام در جنگ‌هایی که با تورانیان و خاقان چین و جنگ‌هایی که به خونخواهی سیاوش برپا می‌شد، به فرماندهی گودرز پدر خود یا رستم شرکت می‌کرد.

“چو رهام گودرز با بارمان / برفتند یک با دگر بدگمان”

ضحاک پادشاه بعد جمشید.

مهراس: توضیح کامل درباره اسم: مهراس.

کاوه (کاوه آهنگر): بررسی کاملتر اسم: کاوه.

شیدست از تبار جمشید.

همایون: فرزند شیدست.

آبتین: فرزند همایون. درباره اسم آبتین بیشتر بدانید: آبتین.

اسم پسر شاهنامه ای
اسم پسر از شاهنامه

فرانک: همسر آبتین. فرانک یعنی پروانه.

فریدون: اسم پسر آبتین و فرانک و پادشاه بعد از ضحاک.

فرهاد: یکی از پهلوانان نسبتا گمنام در شاهنامه است و کمتر به شخصیت وی پرداخته شده است. فرهاد با هیچ یک از نام آوران و شخصیت های بزرگ و مطرح در شاهنامه نسبتی ندارد. شاید به همین دلیل باشد که کمتر نامی از اوی در شاهنامه برده شده. نخستین بار احتمالاً نام فرهاد در زمان کیکاووس و هوای جنگ مازندران به میان آمده است.

برمایَه (شادکام) و کیانوش فرزندان دیگر آبتین.

ایرج: فرزند فریدون و ارنواز (دختر جمشید).

تور (تورج) و سلم: نام فرزندان فریدون و شهرناز (دختر جمشید).

ماه آفرید: همسر ایرج. معنی اسم: آفریده ماه. مجازا زیباروی.

ماه رخ: فرزند ایرج و ماه آفرید. معنی: آنکه چهره ای چون ماه دارد. زیباروی.

پشَنگ: فرزند کیانوش و همسر ماه رخ.

منوچهر: فرزند پَشَنگ و ماه رخ. اسم منوچهر از نظر ترکیب واژه در واقع مینوچهر است و به معنی آنکه چهره ای بهشتی دارد، مجازا زیباروی.

طهماسب و نوذر و کی قَباد نام فرزندان منوچهر.

زو (زاب): فرزند طهماسب.

گرشاسپ (گَرشاسب): اسم فرزند زو و اخرین پادشاه پیشدادی.

طوس و گستهم فرزندان نوذر.

ریونیز: نام داماد طوس (از نسل شاوران پهلوان دوران سیاوش).

زادشم: فرزند تور.

اسم دختر شاهنامه ای
اسم دختر از شاهنامه

ویسه و پَشَنگ: فرزندان زادشم.

گرسیوَز، جَهن، اَغریرَث و اَفراسیاب فرزندان پشنگ.

شیدَه، فرنگیس، منیژه، اِسپَنوی و سرخه فرزندان افراسیاب، اخرین شاه توران.

فرنگیس: همسر سیاوش و مادر کیخسرو.

پشَنگ: فرزند شیده و نوه افراسیاب.

استُقیلا، ایلا، بُرزوایلا، کَهیلا نوادگان افراسیاب.

پیران، نَستیهَن (نَستهَن)، کُلباد، هومان و بارمان فرزندان ویسه.

گل شهر: همسر پیران ویسه.

رویین، جریره: فرزندان پیران و گل شهر.

جریره همسر سیاوش و مادر فرود.

کی‌قَباد: نواده فریدون و اولین پادشاه کیانیان (پادشاه بعد از گرشاسب، اخرین پادشاه پیشدادی).

کیکاووس: (کیوس)، آرش (کی آرش یا کیارش)، کی نشین، کی آرمین (کیارمین) و پرین فرزندان کی قباد.

سودابه: (یا همان سوداوه) دختر شاه هاماوران و همسر کی کاووس.

فریبرز و سیاوش: فرزندان سودابه و کی کاووس. بررسی کامل: اسم سیاوش.

فرود: فرزند سیاوش و جریره (دختر پیران ویسه).

هومان و بارمان فرزندان ویسه. هومان یعنی نیک اندیش.

” برفتند پرمایه ترکان ز جای / چو هومان و نستیهن و بارمان”

کی خسرو فرزند سیاوش و فرنگیس (دختر افراسیاب).

لهراسپ پادشاه کیانی بعد از کیخسرو (نواده کی قَباد). لهراسپ فرزند کی نشین. (معادل اسم لهراسب)

گشتاسپ و زَریر فرزندان لهراسپ.

کتایون (ناهید): دختر قیصر روم و همسر گُشتاسپ. ناهید نام سیاره منظومه شمسی نیز هست.

به آفرید، همای، شیدسپ، اسفندیار و پَشوتَن فرشیدورد فرزندان گُشتاسپ.

روزبه: نام موبد بهرام گور پادشاه ساسانی.

بستور (نستور) فرزند زَریر.

نوش آذر، مهرنوش، بهمن و بهزاد یا نوشاد فرزندان اسفندیار. بهمن نام یازدهمین ماه ایرانیان نیز هست. آذر نیز نام نام نهم ایرانیان. معنی اسم ماه های ایرانی را بدانید.

ساسان فرزند بهمن.

همای چهرزاد یا آتوسا همسر بهمن.

داراب و بابک فرزندان ساسان.

دارا ( داریوش سوم) و اسکندر فرزندان داراب.

اردشیر، بابکان و شاپور فرزندان بابک.

روشنک فرزند دارا. اسم روشنک را غربی ها رکسانا می خوانند.

۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت فردوسی (روز زبان فارسی) مبارک باد.

روز فردوسی
روز زبان فارسی

در آخر اگر احیانا اسمی را می شناسید که در شاهنامه هست و از قلم افتاده است، حتما در قسمت نظرات بفرمایید. تا در اسرع وقت به لیست نام های شاهنامه اضافه کنیم.

شاد باشید و خوشنام | نام‌فارسی : مرجع تخصصی نام های ایرانی از سال ۱۳۸۸

منابع:

  1. کتاب شاهنامه فردوسی.
  2. ویکی پدیا: کیانیان.
  3. ویکیپدیا: فردوسی.
  4. ویکی پدیا: توران.
Avestan names

اسم های اوستایی

همانطور که در مطالب قبلی “NameFarsi.com” گفتیم، نام های ایرانی زیبا که در گذشته تا به امروز برای نامگذاری نام دختر و پسر انتخاب می شده و می شوند دارای ریشه های مختلفی بوده اند. خیلی از نام ها همانند خیلی از واژگان مصطلح در میان ایرانیان و فارسی زبانان ریشه در دیگر زبان های باستانی مثل اوستایی، سنسکریت، عبری و … دارند.

اسامی اوستایی

در قسمت زبان های باستانی هم گفتیم که اوستایی یکی از زبان های باستانی و کهن ایرانیان است و خیلی از نام های ایرانی اصیل ریشه اوستایی دارند. نام هایی که اصطلاحا اسم های زردشتی (زرتشتی) هم نامیده می شوند.

متاسفانه خیلی از ایرانیان، با اسم های اصیل ایرانی که ریشه اصلیشان اوستایی هست آشنایی ندارند. باید بدانیم خیلی از اسم های ایرانی و علاوه بر آن خیلی از واژگانی که امروزه ما از آن در گفتار خود استفاده می کنیم ریشه اوستايي دارند. اگر وسعت دید خود را نیز کمی بیشتر کنیم می بینیم که بسیاری از واژگان حتی غربی که ریشه یونانی و رومی دارند نیز تشابهات بسیار و اشتراکاتی با واژه های فارسی و اوستایی دارند. این بحث از چارچوب این مطلب کمی خارج می رود. اما حقیقتی انکار نشدنی است. اما نکته بد آن عدم آگاهی و شناخت ایرانیان از این مساله هست. دلیلش هم همانطور که بارها در وبسایت نام فارسی و اینستاگرام اشاره کردیم عدم مطالعه است.

در ادامه بنا به درخواست همراهان نام فارسی، لیست نام های اوستایی به همراه معنی شان را قرار داده ایم:

بیشتر بخوانید