برچسب: بهترین رژیم غذایی

رژیم غذایی پالئو یا پارینه‌سنگی (Paleolithic diet)

قبل از توضیح درباره این رژیم بهتر است که درباره واژه پارینه سنگی کمی توضیح دهیم. دوران پارینه‌سنگی یا پالئولیتیک که واژه پالئو از آن آمده است، قدیمی‌ترین دوران ماقبل تاریخ انسان است که در آن انسان برای نخستین بار از ابزار سنگی دست‌ساز استفاده کرد. پارینه‌سنگی از حدود ۲٫۵ میلیون سال پیش تا زمان عقب‌نشینی یخچال‌ها از نیمکرهٔ شمالی (در فاصلهٔ سال‌های ۱۰ هزار تا۸۵۰۰ ق. م.) ادامه داشت. دوران پارینه‌سنگی، عصر سنگ کهن و دیرینه‌سنگی هم نامیده می شود. دوران پارینه‌سنگی ابتدایی‌ترین و طولانی‌ترین مرحله زندگی بشر است (در واقع ۹۹٪ آن را پوشش می‌دهد).

رژیم غذایی پارینه‌سنگی یک نوع رژیم غذایی است که در آن فقط به خوردن غذاهایی که در دوران پارینه‌سنگی و پیش از دگرگونی‌های حاصل از کشاورزی مورد استفادهٔ انسان‌ها بوده است توصیه می‌شود. در این رژیم غذایی خوردنی‌هایی از جمله گوشت، ماهی، تخم مرغ، سبزیجات، صدف‌ها، ریشهٔ گیاهان، انواع میوه‌ها، میوه‌های مغزدار، قارچ‌های خوراکی و مانند آن مورد استفاده قرار می‌گیرد و از مواردی مانند سیب‌زمینی، شکر، مواد غذایی فرآوری شده، لبنیات، حبوبات و غلات اجتناب می‌شود.

رژیم پالئو

رژیم غذایی پالئو را دکتر بوید آیتونز، استاد انسان‌شناسی دانشگاه اموری عمومیت داد. وی معتقد بود این همان رژیم غذایی است که انسان هم در گذشته به آن نیاز داشت و هم در حال حاضر به آن نیاز دارد. دکتر بوید و نویسنده همکارش در کتاب خود در سال ۱۹۹۸ به نام “نسخه پالئولتیک” رژیم‌های امروزی انسان‌ها را کاملا نامناسب می دانند. زیرا بخش بزرگی از ساختار ژنتیکی انسان هزاران سال پیش در جوامع قبل از کشاورزی شکل گرفته است. آیتونز و بقیه طرفداران رژیم غذایی پالئو معتقدند که بسیاری از بیماری‌های جدید نتیجه عادات غذایی غلط امروزی است. اگر برخی غذاهایی که انسان‌های مدرن می‌خورند، را مورد توجه قرار دهیم، این نظریه معقول جلوه می‌کند. بسیاری از ترکیباتی که در بسیاری از غذاهای ناسالم یافت می‌شوند، در بشقاب غذایی پالئو وجود ندارند همانند شکر تصفیه شده، نمک و روغن‌های فراوری شده که همگی خوردنی های ناسالمی هستند. افراد دارای رژیم پالئو، از خوردن غلات و محصولات لبنی نیز پرهیز می‌کنند.

طرفداران رژیم غذایی پالئو معتقدند بدن انسان در طی ۲ میلیون سال خود را برای خوردن غذاهای یافت‌شده در طبیعت تطبیق داده است و تغییر ناگهانی در رژیم غذایی که پس از فراهم آمدن زمینه‌های کشاورزی برای انسان رخ داده را مطابق نیازهای بدن او نمی‌دانند و در این زمینه به تغییرات اندک ژنوم انسان طی ده‌هزار سال اخیر استناد می‌کنند. هم چنین بیان می دارند رژیم پاﻟﺌﻮ یک برنامه غذایی سالم طولانی مدت است که به شما در جهت کاهش وزن یاری می رساند و خطر ابتلا به بیماری های دیابت، بیماری های قلبی، سرطان و خطر ابتلا به سایر بیماری ها را کاهش می دهد. بسیاری از مطالعات انجام شده درباره رژیم پاﻟﺌﻮ دارای محدودیت است.

 رژیم پالئو خوب است؟ رژیم پالئو بهترین رژیم غذایی است؟

برای اثبات اینکه آیا این رژیم همانند آن چه افراد بیان می دارند کارآمد است یا خیر تحقیقات بلند مدتی باید انجام پذیرد . تحقیقی که در سال ۲۰۰۸ انجام شد نشان داد رژیم پاﻟﺌﻮ خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد. اما محدودیت های موجود در تحقیق فوق به این معناست که نمی توان به روشنی بیان داشت آیا رژیم پاﻟﺌﻮ نسبت به سایر رژیم های کم کالری اثر بخشی بهتری دارد یا خیر. در ادامه نکات قوت و نکات ضعف رژیم پالئو را خواهید دید:

نقاط قوت رژیم پالئو

رژیم پاﻟﺌﻮ ما را تشویق به مصرف بیشتر میوه و سبزیجات و مصرف غذاهایی می نماید که کمتر فرآوری شده اند و مسلما سالم ترند. در این رژیم کاهش مصرف غذاهای پر کالری دریافت کالری را در فرد کاهش می دهد و منجربه کاهش وزن می گردد. این رژیم رژیمی ساده است و نیازی به حساب مقدار کالری نیست. برخی از انواع این رژیم غذایی براساس قانون ۸۰/۲۰ پیش می رود اما اگر شما در ۸۰ درصد مواقع پایبند به این رژیم باشید ۹۹ درصد از مزایای این رژیم را دریافت می نمایید. انعطاف پذیری این رژیم نقطه قوت این رژیم نسبت به سایر رژیم های غذایی است و موجب می گردد فرد راحت تر این رژیم را دنبال کند و به آنچه می خواهد دست یابد. هم چنین تحقیقی بر روی یک مورد بیمار مبتلا به سندرم ژیلبرت نشان داد علائم بیماری با رژیم غذایی پارینه‌سنگی و به‌خصوص با حالت کتوژنیک آن بهبود یا رفع شدند.

نقاط ضعف رژیم پالئو

شاید نقطه ضعف بزرگ رژیم پالئو فقدان پیشینه تاریخی دقیقی درباب رژیم غذایی اجداد ما در عصر سنگ باشد. بنابراین رژیم غذایی پاﻟﺌﻮ به طور عمده بر اساس حدس های قریب به یقین است و ادعاهایی که درباره مفید بودن این رژیم می شود شاید فقط یک نظریه باشد. نکته دیگری که منتقدان به این رژیم وارد می کنند این است که بسیاری از انواع این رژیم، فرد را ترغیب به مصرف مقادیر زیاد گوشت قرمز می کند که این امر بر خلاف توصیه های سلامت موجود در باب مصرف گوشت قرمز است. بسیاری از انواع این رژیم مصرف محصولات لبنی و غلات کامل را ممنوع می نماید محصولاتی که بخشی از یک رژیم متعادل سالم به حساب می آید. هم چنین این رژیم مصرف گوشت قرمز و غذاهای دریایی یا تخم مرغ را ضروری می داند بنابراین این رژیم برای گیاه خواه خواران رژیم مناسبی نیست و وجترین ها از این رژیم استقبال نمی کنند. مارلین زوک، استاد اکولوژی و تکامل دانشگاه مینه‌سوتا و نویسنده کتاب “پالئوفانتزی: تکامل واقعا چه چیزهایی درباره جنسیت، رژیم غذایی و نحوه زندگی به ما می‌گوید” معتقد است که این تصور که می‌توان رژیم پالئو را بازسازی کرد، اشتباه است. او همچنین می‌گوید: “تکامل انسان‌ها از زمان پارینه سنگی تا به امروز متوقف نشده است و رژیم‌های غذایی آنها نیز به توقف تکامل نیاز ندارد.”

رژیم پالئو و اشتهای رژیم گیرنده

بر خلاف باوری که در آن این نوع رژیم غذایی را به علت استفاده از گیاهان کاشته‌شده و گوشت‌های غیرفرآوردی موجب کاهش اشتها می‌داند، برخی یافته‌های جدید محققان نشان می‌دهد که این نوع رژیم‌هایِ سرشار از فیبر باعث کاهش اشتها نمی‌شوند.

رژیم پالئو بله یا خیر؟

به طور خلاصه، رژیم غذایی پالئو مزایای بسیاری دارد، از جمله اینکه سطح قند خون را در افراد دارای فشار خون بالا و دیابت نوع ۲ کاهش می‌دهد. همچنین به گفته محققان این رژیم موجب کاهش وزن و کاهش غلظت تری‌گلیسریدها در بدن می‌شود. البته برخی متخصصان سلامت (از جمله ۲۲ متخصص تغذیه شرکت‌کننده در نظرسنجی ای که به بررسی رژیمهای غذایی معروف در دنیا پرداخت) این رژیم غذایی را کامل نمی‌دانند. همانطور منتقدان می‌گویند مزایای اینگونه رژیم‌های غذایی کوتاه‌بینانه است و رژیم‌های دیگر مانند «رژیم DASH» و «رژیم OmniHeart» راه‌های سالم تری برای کاهش وزن و افزایش تندرستی عمومی هستند که در مطالب بعدی نام فارسی به بررسی این رژیم های غذایی می پردازیم.